Ontwerp Omgevingsvisie | gemeente Haaksbergen

De gemeente Haaksbergen staat bekend als dorp in het groen, met veel voorzieningen, werkgelegenheid en een divers landschap. De rust en de gemoedelijkheid maken Haaksbergen een écht Twents dorp. In zowel de kernen als het buitengebied is er sprake van noaberschap waarbij Haaksbergenaren aandacht hebben voor elkaar. Er heerst een gastvrij karakter en er is een hecht verenigingsleven. Hierdoor voelen mensen in Haaksbergen zich thuis en gezien. Het landschap in de gemeente is uniek, met een goede balans tussen natuur, landbouw en recreatie. Het maakt Haaksbergen een prettige plek om te wonen en te werken.

Klik op de kaart om de omgevingsvisie te lezen voor jouw dorp!

In deze omgevingsvisie kijken we ver vooruit, naar 2040. We beschrijven onze ambities voor de ontwikkeling van de gemeente Haaksbergen in die tijd, gebaseerd op de kwaliteiten die Haaksbergen nu tot zo’n prettige plek maken. We geven de omgevingsvisie vorm door middel van uitgangspunten, die zijn gebaseerd op de kwaliteiten en opgaven in de gemeente Haaksbergen. Een uitgangspunt beschrijft hoe we willen dat gemeente Haaksbergen er in 2040 uitziet en hoe we dat gaan doen. We beschrijven de uitgangspunten per deelgebied, op basis van de drie hoofdthema’s. De deelgebieden zijn:
1. Langelo-Honesch
2. Kern Haaksbergen
3. Veldmaat
4. Sint-Isidorushoeve
5. Buurse

Alle uitgangspunten zijn beschreven in tekst. Een groot deel van de uitgangspunten heeft een impact op hoe we ons grondgebied willen gebruiken. Deze ruimtelijke keuzes zijn ingetekend op de visiekaart. Daarmee is op de kaart in één oogopslag te zien hoe het toekomstbeeld van Haaksbergen eruitziet.

Belangrijkste speerpunten

Via de interactieve kaart lees je de omgevingsvisie op gebiedsniveau. Ben je benieuwd naar de belangrijkste speerpunten voor de hele gemeente Haaksbergen? Lees ze hieronder!

Samen sociaal
Ook in 2040 staan we voor gemoedelijkheid, noaberschap en aandacht voor elkaar. Richting 2040 verandert de leeftijdsopbouw van de bevolking. Inwoners in de leeftijdsklassen van 65 jaar en ouder nemen sterk in omvang toe, terwijl jongere leeftijdsklassen juist in aantal afnemen of stabiel blijven. We moeten daarom toekomstgericht bouwen. Zij die zorg nodig hebben moeten daarop kunnen rekenen. Gezien de vergrijzing en het personeelstekort als gevolg daarvan is het daarom maatschappelijk van belang dat iedereen binnen zijn of haar mogelijkheden zo zelfstandig mogelijk is en kan meedoen en bijdragen aan de samenleving. Dit is voor zowel het individu als de samenleving als geheel belangrijk.
De inrichting van de openbare ruimte moet bewegen stimuleren. Dit vraagt bijvoorbeeld om goede en veilige fiets- en wandelpaden maar ook speelvoorzieningen voor kinderen.
Aandacht besteden we aan een gezonde leefstijl zodat zoveel mogelijk inwoners gezond oud worden. Naast de fysieke gezondheid is de mentale gezondheid belangrijk, daarbij is ontmoeten, samenwerken en gezien worden van groot belang.  Hiermee werken we aan (positieve) gezondheid.
Als gemeente faciliteren we in locaties en activiteiten die ontmoeting tussen inwoners stimuleren.
Daarnaast werken we aan de veiligheid in onze gemeente. Als grensgemeente met een groot buitengebied is Haaksbergen aantrekkelijk voor vormen van ondermijning (bijvoorbeeld bij leegstaande boerenschuren). Samen met de regio werken we aan maatschappelijke bewustwording en weerbaarheid.

Krachtige kernen

We hebben in 2040 drie krachtige kernen in onze gemeente. Een krachtige kern is opgebouwd uit een aantal pijlers die onderlinge samenhang hebben en samen onze dorpen tot krachtige kernen maken. Dit zijn in willekeurige volgorde de volgende pijlers:

• Een goed aanbod aan voorzieningen, zodat inwoners voor veel van hun dagelijkse activiteiten in het eigen dorp terecht kunnen. Dit zorgt voor ontmoeting en levendigheid en maakt de kernen aantrekkelijk als woonplaats.

• Diversiteit in bedrijvigheid met maakindustrie, zakelijke dienstverlening, detailhandel, recreatie en horeca. We liggen in een regio met grotere kernen, maar zijn geen forenzengemeente. Haaksbergen heeft op economisch gebied een eigen rol in de regio en veel mensen werken hier in de maakindustrie. We willen de werkgelegenheid behouden en verder uitbreiden.

• Reuring in de kernen, met onze meerdere festivals of dorpsfeesten, versterkt de sociale cohesie en draagt bij aan het in stand houden van een goed en aantrekkelijk aanbod aan voorzieningen. Uiteraard maken we afspraken om overlast te beperken, maar we verwachten ook acceptatie van enige overlast als er iets wordt georganiseerd.

• Het moet goed wonen zijn in de kernen, dat betekent een prettige leefomgeving met (biodivers) groen en geen verloedering van de openbare ruimte. Daarnaast een woningaanbod waarbij het aanbod aansluit op de vraag vanuit de (lokale) samenleving.

• Sociale cohesie staat voor gemoedelijkheid, men kijkt naar elkaar om en er is een levendig verenigingsleven. Een actieve samenleving met mensen die zich inzetten voor de lokale samenleving. Initiatieven van onder op die noaberschap vormgeven kunnen rekenen op waardering en ondersteuning vanuit de gemeente (zie thema: samen sociaal).

• Vanuit de kleinere kernen en het buitengebied moet Haaksbergen goed bereikbaar zijn te voet, met de fiets, het OV en de (deel-)auto. Daarnaast maken we onderdeel uit van de regio Twente en hebben daarom goede verbindingen met omliggende steden zoals Enschede en Hengelo. Binnen de onze kernen zorgen we voor goede wandel- en fietsverbindingen.

Als één van de bovengenoemde pijlers wegvalt dan is de samenhang weg en spreken we niet meer over een krachtige kern. Dan ontstaat er een groot risico op langzame achteruitgang op alle pijlers. Voor de krachtige kernen is voldoende bevolkingsomvang nodig. Daarom is woningbouw in onze gemeente van cruciaal belang. Wij willen bouwen voor de eigen behoefte en voor de regionale behoefte. Als voldoende fundament onder de pijlers die een krachtige kern vormen en die ervoor zorgen dat er in Haaksbergen leefbare dorpen blijven met een evenwichtige bevolkingsopbouw.

Toekomstbestendig buitengebied
Het landschap in Haaksbergen is een unieke afwisseling van weilanden, houtwallen, bossen, essenland, heidevelden, boerenerven, beekdalen en landgoederen. Dit afwisselende landschap is belangrijk als recreatiegebied, zowel voor onze inwoners als voor toeristen. De vele boeren in onze gemeente hebben hier hun bedrijf. Richting 2040 en verder willen we dat afwisselende landschap behouden. De ecologie en economie moeten daarvoor in balans zijn: voor agrariërs is een economisch gezonde bedrijfsvoering mogelijk, en de kwaliteit van de natuur is op orde. Water is schoon en er is voldoende in tijden van droogte, en niet te veel in natte tijden. De beken en houtwallen zorgen voor een sterke groenblauwe dooradering, waardoor natuur en landbouw samengaan in ons landschap. Door de ligging van de natuurgebieden in onze gemeente betekent dit dat we in enkele delen van onze gemeente sterk moeten omschakelen naar natuurinclusieve vormen van landbouw, terwijl in andere delen intensievere landbouwvormen mogelijk zijn. Om ondanks die verschillen overal een gezonde agrarische bedrijfsvoering mogelijk te maken denken we mee in mogelijkheden voor verbreding en innovatie, passend bij de verschillende gebieden in onze gemeente. Hierbij kijken wij ook de naar de mogelijkheden voor andere economische dragers in het buitengebied. Hierdoor wordt het buitengebied een fijne en leefbare plek om te wonen, werken of te recreëren.
Om bovenstaande te realiseren is er een transitie nodig in het buitengebied. Daarin is Haaksbergen niet uniek in Nederland. Als gemeente zijn we één van de partijen om hier invulling aan te geven. Wij zien het als onze taak om te borgen dat in dit proces zorgvuldige integrale afwegingen worden gemaakt en alle belangen worden meegewogen, ook de individuele belangen. De belangenafweging en besluitvorming moet daarbij transparant en navolgbaar zijn. We hebben als gemeente de taak om de leefbaarheid te koesteren en te verbeteren. Daarom is het in buitengebied een taak van ons om de omschakeling die de transitie vergt in zowel de landbouw als het natuur en waterbeheer mogelijk te maken. Wij zijn niet altijd bevoegd gezag.

De rol van de gemeente

De omgevingsvisie behoud en versterkt onze kwaliteiten en geeft ruimte aan nieuwe ontwikkelingen. Je kan hierbij denken aan ruimte voor nieuwe woningen, duurzame landbouw of groene energie. We zijn als gemeente Haaksbergen bij al deze ontwikkelingen betrokken, maar we hebben niet op alle onderwerpen de autoriteit om beslissingen te maken. Soms is bijvoorbeeld de provincie, het waterschap of de markt verantwoordelijk voor het uitwerken van onze ambities. Als gemeente Haaksbergen hebben we vooral de rol van regisseur, we waarborgen het algemene belang van onze gemeente en haar inwoners. Je leest meer over onze rol in het hoofdstuk Rolverdeling (sturingsfilosofie).