Omgevingsvisie | Langelo-Honensch

Iedereen kan zo lang mogelijk meedoen

De omgeving is zo ingericht dat iedereen deel kan nemen aan de maatschappij. De gemeente Haaksbergen stelt mensen in staat om elkaar te ontmoeten. Hierbij spelen verschillen in achtergrond, leeftijd, fysieke gezondheid of inkomen geen rol. Het verenigingsleven, evenementen en vrijwilligerswerk spelen een belangrijke rol in het verbinden van onze jongeren en ouderen. Ook verbetert de toegankelijkheid van voorzieningen en de openbare ruimte, zodat ook mensen met een beperking hier gebruik van kunnen maken.
Met meer samenwerking tussen de gemeente en zorgorganisaties wordt het ook makkelijker voor (kwetsbare) inwoners om zo lang mogelijk mee te doen en op zichzelf te blijven wonen. Het moet makkelijker worden voor zorgbehoevenden om de juiste zorg te vinden: we stemmen woningen, zorg en welzijn beter op elkaar af. Ook zetten we in op meer volledig aangepaste woningen, woningen voor speciale doelgroepen (zoals beschermd wonen) en de betaalbaarheid van deze specifieke woonvormen.

Passende voorzieningen

Bij een fijne woonomgeving horen passende voorzieningen. Het centrum van Haaksbergen, het winkelcentrum van de Veldmaat en Scholtenhangen zijn belangrijke ontmoetingsplekken voor inwoners uit de hele gemeente. Voor een vitaal Langelo-Honesch zijn de basisschool, de sportclubs en het buurthuis belangrijk. Het nadrukkelijke streven is om deze voorzieningen in de toekomst te behouden. Dit draagt bij aan de leefbaarheid in en rondom het gebied Langelo-Honesch, en bij het behouden en aantrekken van jongeren. Hierbij willen we vanuit de gemeente samenwerken met de gebruikers, bijvoorbeeld doordat inwoners en verenigingen een rol hebben in het onderhoud. Een optimaal gebruik van voorzieningen rechtvaardigt de maatschappelijk investeringen. We onderzoeken of er aanpassingen nodig zijn waardoor meerdere functies gebruik van kunnen maken van dezelfde voorziening. Het is hierbij belangrijk dat organisaties onderling goed samenwerken. We onderzoeken de mogelijkheden om meerdere verenigingen te huisvesten onder één dak. Dit draagt bij aan de duurzaamheid van onze gebouwen, is kostenefficiënt voor verenigingen en verminderd het aantal gebouwen dat op standaardtijden leeg staan.
In Langelo-Honesch speelt vooral Scholtenhagen een belangrijke rol door het brede aanbod aan voorzieningen. Er zijn op Scholtenhagen veel opties die beweging en ontmoeting stimuleren, zoals de (sport)verenigingen, de kinderboerderij en de horeca. Ook verschillende wandel- en fietsroutes langs de natuur en de landbouwgronden stimuleren om te bewegen en nodigen uit om te recreëren. We werken aan het herstel van de kerkpaden en aan de verbindingen tussen wandel- en fietsroutes. Scholtenhagen is een plek waar heel Haaksbergen gebruikt van maakt. We willen Scholtenhangen verder verbreden, met genoeg opties voor recreatie, naast de sportvoorzieningen.
Ook streven we naar een goed niveau van basisonderwijs op een daarvoor geschikte locatie. Het is hierbij van belang dat elke dorpsschool zijn eigen karakter behoud en er verschillende onderwijsvormen worden aangeboden, zo besteedt de basisschool in Honesch extra aandacht aan natuur en buiten zijn. De woninguitbreidingen ten noorden van Langelo-Honesch dragen bij aan het behoud van de voorzieningen en de school in Langelo-Honesch.

Cultuurhistorie

Nieuwe ontwikkelingen houden rekening met de identiteit van de plek. Er zijn veel plaatsen met een rijke cultuurhistorie en erfgoed, zoals landgoed Lankheet, boerderijen en andere historische gebouwen. Met de Oostendorper Watermolen hebben we op het gebied van cultureel erfgoed een uniek, historisch object. Dit is een trekpleister waar ook toekomstige generaties van moeten kunnen genieten. Erfgoed wordt gewaardeerd en kent een plek in de samenleving. Nieuwe ontwikkelingen staan in dienst van het behoud ervan en beleefbaar maken van het cultureel erfgoed.

Gezondheid en openbare ruimte

Uit onderzoek blijkt dat Haaksbergenaren hun gezondheid als zeer goed ervaren en dit willen we behouden. We bevorderen de gezondheid (fysiek en mentaal) door het voor iedereen mogelijk te maken om voor gezonde opties te kiezen. In elke dorpskern is er een aanbod in sport, kunst, spel en/of groen in de openbare ruimte. Je kan hierbij denken aan een buitengym, speeltuinen of fietsroutes. De (sociale) veiligheid wordt beter door zichtbare en toegankelijke openbare ruimtes, zoals pleinen, wegen, fiets- en wandelpaden, en groen. . Dit biedt kansen om laagdrempelig te bewegen en elkaar te ontmoeten. Een gezonde openbare ruimte versterkt daarmee niet alleen onze gezondheid, maar ook ons noaberschap.
We beschermen onze gezondheid ook tegen de effecten van het veranderende klimaat. Dit doen we met maatregelen voor klimaatadaptatie. In 2050 zijn we volledig klimaatbestendig en waterrobuust. Hiervoor moet de waterveiligheid, de zoetwatervoorziening en de ruimtelijke inrichting op orde zijn. We zorgen ervoor dat we het groene, gezonde gevoel van het buitengebied binnen Langelo en Honesch blijven ervaren, ook in de nieuwe woonwijken. Het is ook goed voor meer diversiteit van groen en klimaatadaptatie.
Naast het bevorderen van gezondheid, beschermen we ook de gezondheid. We voldoen minimaal aan de wettelijke eisen en we proberen onze geur, lucht- en geluidskwaliteit te verbeteren. Dit doen wij in samenspraak met onze inwoners en (agrarische) bedrijvigheid.

De uitgangspunten voor de omgevingsvisie 2040 zijn:

Genoeg woningen en de juiste woningen

• Haaksbergen is een plattelandsgemeente. We bouwen vooral voor onze lokale behoefte, maar er is ook ruimte om te bouwen voor woningzoekenden uit de regio. Dit helpt bij het in stand houden van voorzieningen en is goed voor een evenwichtige leeftijdsopbouw. Het toevoegen van woningen is nodig om onze kernen leefbaar en vitaal te houden. Ook is er behoefte aan meer woningen voor statushouders, woon-zorg woningen en tijdelijke huisvestiging voor vluchtelingen. Het is belangrijk is dat ook de kleinere kernen zoals Langelo en Honesch voorzien in een extra woonopgave. Gemeentebreed willen we tot 2034 900 woningen toevoegen. We houden hierbij rekening met een verdeling van 30% sociale huur, 40% betaalbare huur-/ koopwoningen en 30% in het dure segment. Bij het toevoegen van nieuwe woningen hebben we een voorkeursvolgorde voor (1) transformeren van leegstaande gebouwen naar woningen, (2) toevoegen van woningen binnen de huidige bebouwde kom en (3) uitbreiden aan de randen. We hebben alle drie de opties nodig om genoeg woningen te bouwen voor iedereen die in Haaksbergen wil wonen. We beoordelen per locatie de impact op de ruimtelijke kwaliteit, de haalbaarheid en hoe praktisch/ functioneel de locatie is. We houden er bijvoorbeeld rekening mee dat er voldoende (open) ruimte is voor ontspanning, groen, biodiversiteit en cultuurhistorie.
  Specifiek voor Langelo-Honesch is het zoekgebied voor woninguitbreiding aan de noordzijde van Honesch tegen de kern van Haaksbergen (de zoekgebieden zijn aangegeven op de kaart). Hier woningen bouwen kunnen we koppelen aan het verbeteren van de infrastructuur, het herstellen van landschapselementen, transformatie, en recreatieve ontsluiting. Je kan hierbij denken aan het verwijderen van het viaduct over de Buurserstraat of een groene verbinding van het centrum naar het landschap van Langelo-Honesch.
  We houden bij de uitbreiding van onze woningvoorraad extra rekening met de behoefte van jongeren en ouderen, bijvoorbeeld door meer kleinschalige en betaalbare woningen te ontwikkelen, door het makkelijker te maken om een woning te splitsen of door het begrenzen van het aantal mogelijkheden om een starterswoning te opwaarderen (doorstroming bevorderen, in plaats van een starterswoning te verbouwen tot middenklas). We sturen op gemengde wijken, met woningen in verschillende segmenten en met verschillende bewoners. Voor Langelo-Honesch wordt specifiek ingezet op meer beschermd wonen en meer mantelzorgwoningen. Alle nieuwe woningbouwontwikkelingen bieden kansen om de harde dorpsgrenzen te verzachten. De inwoners van gemeente Haaksbergen zien ons groene karakter als kernkwaliteit. Dit willen we in de toekomst behouden en versterken. Dit kan door het groen uit het buitengebied beter terug te laten komen in de woonwijken en door recreatieve verbindingen te maken met het buitengebied.           
  
  
  

Woningen verduurzamen

Daarnaast moeten we onze woningvoorraad verduurzamen. Bij alle woningen (zowel huidig als nieuw) letten we op een betere isolatie en ventilatie (zonder dat de karakteristieken van de woning verloren gaan). Voor nieuwbouw geldt dat er (afhankelijk van het type gebouw) voor 20% of 25% gebouwd moeten worden met natuurlijke materialen, dit noemen we biobased bouwen. Ook moet er zoveel mogelijk energieneutraal worden ontwikkeld. We stimuleren ontwikkelaars tot het bouwen van nul-op-de-meter woningen die nog een stapje verder gaan voor een lagere energierekening. Bij nieuwe woningen in de kernen en bij de woninguitbreiding aan de noordzijde van Honesch onderzoeken we de mogelijkheden voor een warmtenet. Bij het landelijke wonen, zoals bij de bestaande meer verspreidde woningen in Langelo-Honesch, kijken we naar kleinschalig duurzaam gas of een warmtepomp. Bij alle woningen letten we op een betere isolatie en ventilatie (zonder dat de karakteristieken van de woning verloren gaan).

Werken en leren

Haaksbergen is geen “slaapgemeente”, we hebben relatief veel arbeidsplaatsen binnen de gemeentegrenzen. We werken aan een gevarieerde economie met diverse sectoren, zodat er voor veel inwoners passend werk is. Zo behouden we werkgelegenheid, ook als het met een bepaald deel van de economie wat minder gaat. We helpen bedrijven om toekomstbestendig te worden door inzicht te organiseren in de mogelijke maatregelen die bedrijven kunnen inzetten om zelf te verduurzamen. We tolereren enige mate van lucht- geluid en geuroverlast om de bedrijvigheid te stimuleren. Hoe dichter een bedrijf bij een woonwijk staat, hoe schoner deze moet zijn.
Twente staat bekend om innovatie en technische ontwikkelingen. Ook op de Haaksbergse bedrijventerreinen, zoals Stepelerveld of Stepelo, ligt hier veel nadruk op en dit benutten we. De onderwijsinstellingen in de regio (zoals Universiteit Twente (wo), Saxion (hbo) en ROC van Twente (mbo)) trekken jongvolwassenen aan en stimuleren ontwikkelingen. We maken kenbaar wat er in Haaksbergen te doen is. Samenwerkingen met praktijk en theorie tussen industrie, bedrijven en onderwijs bieden nieuwe kansen en ideeën die benut kunnen worden voor bijvoorbeeld voor de zorg, energie of landbouw. De samenwerkingen zijn ook aantrekkelijk voor het aantrekken van jong talent. Specifiek in Langelo-Honesch zetten wij in op de ontwikkeling van toekomstbestendige bedrijvigheid op agrarische percelen. Agrarische bedrijven krijgen de ruimte om nieuwe activiteiten te ontwikkelen. Deze moeten passen bij het karakter en schaal van het erf en het landschap. Je kan hierbiij denken aan een boerderijwinkel of kleinschalige recreatieve voorzieningen. Je leest hier meer over bij Toekomstbestendig buitengebied. Meer industriële activiteiten zoals productie- of transportbedrijven horen thuis op één van de bedrijventerreinen in Haaksbergen of Sint-Isidorushoeve. We helpen bedrijven om toekomstbestendig te worden door inzicht te organiseren in de mogelijke maatregelen die bedrijven kunnen inzetten om zelf te verduurzamen.

Circulair

We werken toe naar een circulaire economie in 2050. We creëren een gesloten cirkel waarbij geen afval vrijkomt en we grondstoffen telkens opnieuw herbruiken. Om dit te bereiken verminderen we het gebruik van grondstoffen en we (her)gebruiken de beschikbare grondstoffen zo efficiënt mogelijk. Als we meer producten hergebruiken, verminderen we onze milieu-impact en de schaarste van sommige producten. Soms kan je een product één-op-één herbruiken, maak vaker vraagt het om een bewerking, bijvoorbeeld door recycling of reparatie. Deze bewerkingen vragen om werkruimtes en creatieve ideeën. Omdat circulair denken nog vrij nieuw is, moeten we onze mogelijkheden voor circulaire economie nog onderzoeken. Doordat we straks anders met onze spullen omgaan, verandert onze omgeving ook. Het is denkbaar dat er ruimte nodig is voor een recycling-hub, dat er meer opslag- en distributieplaatsen nodig zijn, dat er minder ruimtes nodig zijn om nieuwe producten te produceren, of dat we meer spullen met elkaar delen (bijvoorbeeld auto’s of energie).
Onze bedrijven spelen een belangrijke rol bij het ontwikkelen van onze circulaire economie. We stimuleren hen om ook zoveel mogelijk circulaire keuzes te maken bij onderhoud, reconstructies en realisatie door ons inkoopbeleid. We kunnen de circulaire economie verder versnellen door een betere samenwerking met andere Twentse gemeenten. Het is voor een circulaire economie namelijk belangrijk dat bedrijven elkaars (rest)producten kunnen gebruiken en dat we leren van elkaars projecten. Als tussendoel willen we in 2030 65% meer afvalscheiding en 50% minder gebruik van niet-hernieuwbare stoffen. Twente heeft een grote bouwsector en die speelt een belangrijke rol in de omschakeling naar circulair bouwen. Als beheerder van de openbare ruimte en een aantal publieke gebouwen gaan we als gemeente zelf aan de slag om circulariteit toe te passen in realisatie en onderhoudsprojecten en in ons afvalbrengpunt. We bieden aannemers de kans om nieuwe duurzame technieken toe te passen in de praktijk.

Bewegen en verplaatsen

Het wordt makkelijker om in en tussen de kernen meer te wandelen en te fietsen. Door de aanleg van ontbrekende schakels wordt wandelen en fietsen waar nodig aantrekkelijker en veiliger gemaakt. De wandelaar en de fietser krijgen steeds vaker voorrang op het autoverkeer en oversteken van drukkere wegen wordt makkelijker. We zetten in op gedragsverandering en gezondheid door voorzieningen toe te voegen zoals voldoende fietsparkeerplaatsen, oplaadpunten voor e-bikes, zitgelegenheden, ommetjes en brede stoepen. We houden hierbij rekening met de toegankelijkheid voor mindervaliden. De auto blijft nodig voor verbinding tussen kernen, maar de focus ligt op de duurzamere alternatieven. Op dit moment wordt onderzocht of een mobiliteitshub in het centrum van Haaksbergen of nabij het voormalige Danspaleis aan de N18 hieraan kan bijdragen. Het doel van de mobiliteitshub is om maatschappelijke voorzieningen te combineren en om de verbinding met de omliggende kernen en Enschede-Zuid te versterken. Een snelle busverbinding naar Enschede en opties om met deelmobiliteit (bijvoorbeeld een deelauto of deelfiets) verder te reizen binnen Haaksbergen vallen ook onder het plan. Het openbaar vervoer is een verantwoordelijkheid van de Provincie Overijssel, zij maken concrete afspraken met vervoersmaatschappijen voor de bus en trein.
Buiten de mobiliteitshub om is het niet realistisch dat het bus-netwerk in de gemeente uitgebreid wordt. In plaats daarvan werken we aan het behouden van het huidige aanbod en zorgen we ervoor dat alle haltes goed en veilig te bereiken zijn voor wandelaars en fietsers.
Bij nieuwbouwwijken onderzoeken we samen met de regionale vervoerder de mogelijkheden om deze zo goed mogelijk te ontsluiten met een buslijn. Op plekken waar de vraag naar openbaar vervoer laag is, onderzoeken we welk andere manieren er zijn om bereikbaarheid te garanderen. Zou houden we bij het bouwen van nieuwe woningen en bedrijven gelijk rekening met de bereikbaarheid en doorstroming. En hoewel parkeren van belang blijft, krijgt het bij nieuwe projecten minder prioriteit. Het wordt normaler dat de parkeervoorziening aan het uiteinden van een straat of wijk zit, zodat er voor het huis meer ruimte is voor groen, spel en ontmoeting.

Water en bodem sturend

Het water- en bodem systeem zijn sturend als we de functie van een gebied willen veranderen of als we een gebied anders willen inrichten. Langelo-Honesch wordt een gebied waar natuur en landbouw goed samengaan. Rond de Natura2000-gebieden liggen bufferzones waar agrarisch gebied overgaat in natuurgebied. Deze overgangen bepalen het ruimtegebruik en het landschappelijk beeld in een groot deel van Langelo-Honesch. Met deze bufferzones worden de Natura2000-gebieden en beekdalen beschermd, en is er gelijktijdig een ontwikkelingskans voor toekomstbestendige landbouw. We geven de Buurserbeek de ruimte, zodat we voldoende water kunnen vasthouden voor in droge periodes. In het beekdal hieromheen kunnen ontwikkelingen als woningbouw niet meer plaatsvinden. Ook landgebruik voor intensieve landbouw nabij de beek wordt zoveel mogelijk beperkt om de waterkwaliteit te verbeteren. Om grondwater beter vast te houden wordt ingezet op het verbeteren van de sponswerking van de bodem. Dit helpt ook om de impact van droogte zo klein mogelijk te maken. De bodem wordt sturend voor de keuze voor typen landgebruik en typen landbouw. De natuurlijke samenstelling van de bodem bepaalt mee over hoe intensief een grond gebruikt kan worden. We zorgen voor een balans tussen benutten en beschermen van bodem en ondergrond, waarbij verstoring van de bodem zo veel mogelijk voorkomen wordt.
Klimaatadaptieve maatregelen, zoals het beter vasthouden van water, zijn een randvoorwaarde voor ontwikkelingen binnen de dorpen en in het landelijk gebied. Hierbij is ‘groenblauwe dooradering’ van groot belang. Groenblauwe dooradering houdt in dat het landelijk gebied wordt doorkruist (‘dooraderd’) door groene (hagen, bomenrijen) en blauwe (sloten, beken) landschapsonderdelen. Deze plekken zorgen voor schuilplaatsen en helpen bij het verplaatsen van planten en dieren. We willen dat in 2035 10% van de oppervlakte in het buitengebied onderdeel is van groenblauwe dooradering. In Langelo-Honesch zetten wij daarvoor in op het ontwikkelen van houtwallen, bomenrijen en beekjes die passen in het huidige landschap. Ook willen we de groenblauwe dooradering, waar mogelijk, doortrekken naar onze bebouwde gebieden. Zo verbinden we onze kernen sterker met het groene, landelijke gebied.

Landschap

Het buitengebied van Langelo-Honesch vormt een overgangszone tussen het Natura-2000 natuurgebied Haaksbergerveen en de intensievere landbouw in Brammelo en Sint-Isidorushoeve. Langelo-Honesch kent veel NNN-natuurgebieden (Nederlands Natuur Netwerk), die een minder strenge bescherming kennen dan Natura2000-gebieden, met name in het landgoed Lankheet. Het Lankheet is een uniek stukje Haaksbergen waar natuur, recreatie en cultuur samenkomen. Het landgoed heeft ook een waterpark met ruimte voor educatie en waterkwaliteit. Het Lankheet, maar ook het Assinkbos, worden door de inwoners ervaren als kernwaarden van Haaksbergen. Beide gebieden hebben mooie en toegankelijke wandel- en fietspaden die dwars door het groene buitengebied gaan.
Met zijn vele houtwallen en boomsingels kent het gebied al veel elementen van de groenblauwe dooradering. We zetten in op het beschermen van deze natuurwaarden en het koesteren van het landgoederenlandschap.

Werken in het landelijk gebied

Het agrarisch gebruik is belangrijk voor de inrichting en het behoud van het Haaksbergse landschap, met zijn weilanden en houtwallen. Hoewel een transformatie van landbouw noodzakelijk is, zetten we erop in om de landbouw in Haaksbergen zo veel mogelijk te behouden en een gezonde bedrijfsvoering mogelijk te maken. In Langelo-Honesch wordt agrarisch gebruik zoveel mogelijk getransformeerd naar vormen van duurzame landbouw die bijdragen aan de biodiversiteit. Je kan hierbij denken aan natuurinclusieve landbouw of kringlooplandbouw. Het agrarische gebruik draagt bij aan het onderhouden van het landgoederenlandschap. Ook hierbij gelden de principes van water en bodem sturend: de landbouw gebruikt water en bodem als hulpbronnen, maar in de mate waarin deze natuurlijk aanwezig zijn zonder deze uit te putten. Bij de transformatie van de huidige landbouw naar duurzame landbouw is ons uitgangspunt dat de agrarisch ondernemers een toekomstperspectief blijven houden waarin ze hun inkomen blijven verdienen door bedrijvigheid op hun perceel. We faciliteren agrariërs bij de transitie naar duurzame landbouw of het stopzetten van het bedrijf door o.a. het voorzien van voldoende passende informatie.
Daarnaast stimuleren we agrariërs en bedrijven om lokaal de agrarische producten te verkopen. In een dergelijke ‘korte keten’ zijn er geen of zo min mogelijk schakels tussen wie het voedsel maakt en wie het opeet. Dit levert een bijdrage aan de opbrengst voor de lokale partijen en de duurzaamheid van de agrariërs. In Langelo-Honesch zien wij al voorbeelden van deze korte ketens in de vorm van de Noaberboeren en Earpel Enzoo. Wij zetten in het stimuleren en uitbreiden van deze initiatieven.

Er zijn ook agrariërs die willen stoppen of verbreden. Zij krijgen de ruimte om (onder bepaalde voorwaarden) hun verdienmodel te veranderen. Je kan hierbij denken aan een boerderijwinkel, recreatievoorzieningen, een zorgboerderij of kleinschalige energieopwekking. Het is hierbij belangrijk dat er per situatie beoordeeld wordt of de verandering past bij het groene en agrarische karakter van het buitengebied van Langelo-Honesch en wat de (milieu)-impact is op de omliggende erven.
Het gebied rondom het Assinkbos en het gebied langs de Buurserbeek lenen zich er goed voor om groen en water te combineren met vormen van (route-gebonden) recreatie die de natuur weinig aantasten. Er is hier ruimte voor bijvoorbeeld wandelen, fietsen of een sup-route. Hier liggen ook mogelijkheden voor agrariërs die hun bedrijf willen uitbreiden met recreatieve activiteiten. In het buitengebied van Langelo-Honesch zetten we in op de ondersteuning en versterking van bestaande recreatieondernemers. Ze maken het buitengebied toegankelijk voor recreanten en dragen bij aan onze economie. Het is onze ambitie om deze recreatieve bedrijven zoveel mogelijk te behouden. Hierbij letten we erop dat het recreatieaanbod divers is en goed aansluit bij de vraag en doelgroep, zonder dat de waarde van het landschap achteruitgaat. Bij het aantrekken van recreanten besteden we extra aandacht aan jongere doelgroepen en avontuurzoekers. We richten ons naast onze huidige bezoekers (grotendeels gepensioneerden) dus meer op jonge stellen en gezinnen. Zij komen om iets nieuws te ervaren in de omgeving en om vrij te zijn. Bezoekers dragen bovendien bij aan de leefbaarheid en het in stand houden van voorzieningen in de kern.

Energie en warmte

We willen in 2050 energieneutraal en aardgasvrij zijn. Als tussendoel willen we in 2030 30% van onze energie duurzaam opwekken en 12% energie besparen. Energieneutraal worden we vooral door zonnepanelen op daken, zonnevelden in het landelijk gebied en windenergie.           
De energietransitie vraagt om meer ruimte, omdat we ons energienet moeten verzwaren. Onder de grond is ruimte nodig voor nieuwe leidingen en er komen meer transformatorhuisjes en schakelstations in het straatbeeld. Zo zorgen we ervoor dat we alle energie die we opwekken ook kwijt kunnen en dat nieuwe woningen/ bedrijven verzekerd zijn van genoeg elektriciteit. . In Langelo-Honesch zien wij ook kansen voor energieopwekking op erven van agrariërs, met bijvoorbeeld mini-windmolens of zonnepanelen op daken. We willen in Langelo-Honesch geen energie opwekken met zonnevelden op weilanden. In het omgevingsprogramma XX maken we een tijdspad waarin we inzichtelijk maken wanneer welke wijk van aardgas af kan.en slotte zetten we in op energiebesparing: Alle energie die we niet verbruiken, hoeven we ook niet op te wekken. We helpen bedrijven hierbij met duidelijke informatievoorziening over de mogelijkheden om te verduurzamen. We geven als gemeente het goede voorbeeld door ons eigen vastgoed in 2035 al energieneutraal en/of aardgasvrij te maken.