Opgaven bij Toekomstbestendig buitengebied

Een buitengebied voor economie

De druk op het buitengebied neemt toe. In het buitengebied komen veel functies samen, bijvoorbeeld energie, landbouw, natuur, klimaat, gezondheid, recreatie en wonen. Deze functies trekken bewoners en bezoekers en zijn belangrijk om het buitengebied leefbaar te houden. Het buitengebied biedt veel kansen, maar het is ook ingewikkeld om alle functies op de juiste plek met elkaar te combineren. Er ligt in het buitengebied een grote opgave voor de energietransitie. De Regionale Energiestrategie (RES) benoemd 30ha zonnevelden en 5 windturbines in de gemeente Haaksbergen voor 2030. Drie zonnevelden zijn vergund en worden aangelegd. Wij zien geen ruimte voor nieuwe grootschalige zonnevelden. Bij woningen of agrarische erven gaat zon op dak voor zon op land. Zon op land moet goed landschappelijk worden ingepast. De ontwikkeling van vernieuwende initiatieven van energieopslag en opwek gaan snel, we zullen in de toekomst continu ook ons beleid daarop moeten aanpassen. Veiligheid, gezondheid, landschap en leefbaarheid worden hierin meegewogen. Ook hebben we aandacht voor netcongestie.

De landbouw in Haaksbergen bestaat met name uit melkveehouderij en enkele bedrijven met aanduiding intensieve veehouderij. Het zijn voornamelijk familiebedrijven die al generaties lang op dezelfde plek boeren, ‘oale groond’ en ‘noaberschap’  is aan de orde van de dag.  De agrarische sector is hier onlosmakelijk verbonden met de leefbaarheid van het buitengebied en kleine kernen.

Er leven veel zorgen over het voortbestaan van agrarische bedrijven. Naast de autonome ontwikkeling waarbij het aantal bedrijven jaarlijks afneemt, zullen door toenemende regeldruk en onzekerheid naar verwachting meer bedrijven stoppen.
Met name rond de N2000-gebieden en beekdalen liggen natuur- en milieu opgaven die extra uitdaging met zich meebrengen voor de agrarische sector. Hier moet vooral gekeken worden naar wat wel kan. Een economisch gezond buitengebied biedt de agrarische ondernemingen een verdienmodel dat past bij de opgaven en tegelijk de agrariërs een toekomstperspectief biedt. Voorwaarde voor ontwikkelingen is dat er voldoende financiële middelen beschikbaar zijn. We pleiten voor structurele financiering van langjarige ecosysteemdiensten, agrarisch natuurbeheer en een efficiënte inzet van ruimte, onder meer door het benutten van koppelkansen en innovatie.
Rondom Sint Isidorushoeve en Stepelo spelen deze problemen ook, maar hier zijn de opgaven anders. Tussen Sint Isidorushoeve en de grens met Hof van Twente ligt het gebied met generieke opgaven. Dit gebied is vanwege de condities van de omgeving geschikt voor landbouw. Hier gaan we terughoudend om met functies die belemmerend zijn voor de landbouw.

Naast agrarische bedrijven zijn ook de landgoederen zoekende naar passende economische dragers voor een duurzaam toekomstperspectief. Landgoederen weten al generaties lang de balans tussen agrarische en natuurwaarden te behouden. Met de huidige opgaven is ontwikkeling van  nieuwe duurzame verdienmodellen noodzakelijk voor een gezonde bedrijfsvoering.

Deelopgaven bij een buitengebied voor economie zijn:

  • Energieneutraal in 2050

  • Balans tussen veeteelt, stikstof, natuur en landschap

  • Herbestemming van erven van stoppende agrariërs en verduidelijken van landbouw-ontwikkelingsgebied (gebied met generieke opgaven)

  • Bestaanszekerheid voor (agrarische) ondernemers

  • Verduurzamen en het verbreden van ons aanbod aan recreatievoorzieningen en het verbeteren van de recreatieve verbinding tussen stad en land

  • Zoutwinning een plek geven in het buitengebied

Een groen buitengebied

We werken toe naar een toekomstbestendige en gezonde leef-, woon- en werkomgeving. Het buitengebied speelt hierbij een belangrijke rol. Meer groen in de gemeente draagt bij aan o.a. ons klimaat, bodem, biodiversiteit, natuur en welzijn. De opgave is om in harmonie diverse (groen-)functies in het buitengebied te ontwikkelen, terwijl we ook ruimte behouden voor wonen, natuur, recreatie, energieopwekking en bedrijvigheid. Vergroening is nodig in zowel de kernen als in het buitengebied. Hierbij moeten we niet alleen letten op de hoeveelheid, maar ook juist op de kwaliteit van het groen. Het type groen, of type water, moet goed aansluiten bij de functie en doel van het gebied.

Het buitengebied van Haaksbergen ziet er nu al divers uit qua begroeiing en grondgebruik. Dit mag in de toekomst nog meer versterkt worden. De gemeente kan hier deels op sturen, maar er spelen belangrijke ontwikkelingen op nationaal en provinciaal niveau. Deze opgaven verschillen sterk per gebied. Het hangt onder andere af van de afstand tot stikstofgevoelige Natura2000-gebieden en de ligging van essen en beekdalen. Met het behalen van de opgaven moet rekening gehouden worden met een integrale aanpak. Iets wat niet altijd vanzelfsprekend is. Ontwikkelingen die voor de ene opgave een oplossing lijken, kunnen tegenstrijdig zijn voor het andere.

Het landschap van Haaksbergen kenmerkt zich door de afwisseling van (grote) natuurgebieden met cultuurgronden. Inwoners en bezoekers waarderen juist de afwisseling tussen, bos, heide en het coulissen- en essenlandschap met de koeien in de wei. Het is van belang dat deze balans behouden blijft.

De landgoederen in de gemeente vormen een mooie balans tussen al deze gebiedskenmerken. Met name de oudere landgoederen weten al generaties de balans tussen natuur, cultuur en landbouw te behouden. Maar ook zij staan voor grotere opgaven. Behoud van de natuur- en cultuurwaarden en tegelijkertijd financieel gezonde bedrijfsvoering is ook hier aan de orde.

Deelopgaven bij een groen buitengebied zijn:

  • Klimaatrobuust watersysteem in 2050

  • Realiseren van 10% groenblauwe dooradering in het (buiten)gebied

  • Meer kwalitatief groen en het groen uit het buitengebied beter verbinden met de kernen

  • Onze natuur herstellen en versterken

  • Karakter van het landschap beschermen